OCMW-voorzitter oogst bakken kritiek met uitspraak over leefloon en anticonceptie

OCMW-voorzitter oogst bakken kritiek met uitspraak over leefloon en anticonceptie

Het Nieuwsblad/Regionaal: Dender, Ma. 10 Dec. 2018, Pagina 3

“We moeten durven te zeggen dat mensen tijdelijk anticonceptie moeten nemen.” Die uitspraak kwam Aalsters OCMW-voorzitter Sarah Smeyers (N-VA) afgelopen weekend op bakken kritiek te staan. “Ik heb het foutief verwoord”, verklaart ze zelf.

Een interview waarin OCMW-voorzitter Sarah Smeyers (N-VA) op de regionale zender Tv Oost het Aalsterse bestuursakkoord toelicht, deed heel wat stof opwaaien. “We moeten taboes durven te doorbreken, we moeten durven te zeggen dat mensen tijdelijk anticonceptie moeten nemen. En dat het OCMW dan wel wil terugbetalen als dat nodig is”, zei Smeyers.

De Gentse Ethiek-professor Heidi Mertens reageerde daarop dat “het verplichten van anticonceptie een stap te ver is, behalve dan voor drugsverslaafden en pedofielen.”

Het regende de voorbije dagen snoeiharde reacties, onder meer van de voormalige coalitiepartner LijstA. “Een leefloon koppelen aan zogenaamde vrijwillige anticonceptie is niet alleen onwettelijk, het is mensen opzadelen met de frustratie dat ze niets maar dan ook niets van waardigheid meer hebben”, aldus uittredend gemeenteraadslid Patrick Jacobs (LijstA).

“Dit schepencollege wil wel meer wat juridisch niet kan”, foeterde ook Sam Van de Putte (SP.A). “Dat CD&V Aalst en Open VLD hierin volgen, is onbegrijpelijk.”

Coalitiepartner CD&V distantieert zich bij monde van schepen Ilse Uyttersprot van de uitspraken: “De uitspraak of intentie van de OCMW-voorzitter staat geenszins vermeld in het bestuursakkoord, want dit zou CD&V Aalst nooit ondertekend hebben.”

Smeyers zelf zegt de heisa te betreuren. “Ik gebruikte het woord 'moeten' op een foutieve manier”, aldus Smeyers. “Het was beledigend en niet mijn bedoeling om het als een verplichting of voorwaarde te zien voor een leefloon of aanvragen voor bijkomende steun. Wat ik bedoelde is dat maatschappelijk werkers dit thema bespreekbaar moeten maken. Als gezinnen geen kinderwens meer hebben, dan bieden we aan om anticonceptie terug te betalen omdat dit voor mensen in armoede vaak onbetaalbaar is. Gent doet dat al jaren. Ik wil mensen zeker niet in die richting sturen, tenzij er naast een financiële problematiek ook een verslavingsproblematiek speelt. Wat ik enorm betreur, is dat dit heel negatief wordt 'geframed', terwijl het net een positieve beslissing is.”

Zij krijgt steun van coalitiepartner Open VLD. Jean-Jacques De Gucht: “Dat Smeyers mensen in moeilijkheden wil helpen door anticonceptie terug te betalen: ik zie niet in wat daar mis mee is. Het is niet zo dat je geen leefloon krijgt als je geen anticonceptie wil nemen. Zoiets zou ik nooit toelaten.”

“Authentiek karakter”

De Gucht reageert ook op de kritiek dat het bestuursakkoord wel erg rechts is. Onder meer punt 1 van het akkoord, waarin staat dat elk beleidsinitiatief aan “het typische Aalsterse DNA” getoetst zal worden om het authentiek karakter van de stad te bewaren, deed nogal wat wenkbrauwen fronsen, zeker na

de uitspraak van schepen Karim Van Overmeire (N-VA) “dat een Afghaanse voetbalploeg niet op Aalsterse centen moet rekenen”.

“We hebben beslist dat we steun geven aan verenigingen die verbindend werken en zich openstellen voor iedereen. 'Het typisch Aalsterse DNA' gaat over het in promoten van de humor en satire die Aalst eigen is”, reageert De Gucht daarop.

Van Overmeire (N-VA) op zijn beurt nuanceert zijn uitspraak: “Als er mensen van een bepaalde gemeenschap een lokaal willen huren of actief willen zijn in het sportieve of culturele leven, dan zal ik hen met veel plezier de weg tonen naar ons aanbod. Als ze een lokaal willen of een vereniging willen oprichten enkel voor hun eigen etnische groep, dan kan ik hen natuurlijk niet tegenhouden maar vanuit het integratiebeleid ga ik hen niet steunen. "

Leen De Smedt ■

Aalst wil anticonceptie van leefloners terugbetalen

Het Laatste Nieuws*, Ma. 10 Dec. 2018, Pagina 15

Het nieuwe Aalsterse stadsbestuur wil anticonceptie bespreekbaar maken bij wie een leefloon krijgt en de kosten ervan terugbetalen. Het Netwerk tegen Armoede vindt het idee maar niets: "Het is moeilijk om de maatregel niet als dwingend te zien."

"We moeten taboes doorbreken. We moeten durven te zeggen dat mensen tijdelijk anticonceptie moeten nemen en dat het OCMW dat kan terugbetalen." Dat zei kersvers schepen van Sociale Zaken Sarah Smeyers (N-VA) aan TV Oost nadat het schepencollege in Aalst z'n bestuursakkoord voorstelde, en daarmee deed ze veel wenkbrauwen fronsen. Smeyers verduidelijkt nu: "Anticonceptie is natuurlijk geen verplichting en evenmin een voorwaarde om een leefloon te krijgen." Ook collega-schepen Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) benadrukt dat: "De koppeling met het leefloon zou zelfs niet wettelijk mogelijk zijn." Het gaat om een extra financiële tussenkomst, zegt Smeyers. "Een leefloon is een vast, door de overheid vastgelegd bedrag. Ook de voorwaarden liggen vast. Maar elk OCMW heeft de vrijheid om extra kosten te vergoeden." Aalst legt nu dus vast dat die vergoeding voortaan geldt voor anticonceptiemiddelen.

Bestrijdt armoede niet

"Wat Aalst doet, is helemaal niet revolutionair",

reageert Nathalie Debast, stafmedewerker armoede van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten. "Ik ben er zeker van dat veel OCMW's die kosten terugbetalen, als onderdeel van individuele trajecten." In Gent, bijvoorbeeld, is dat al een jaar mogelijk. In Aalst gaan ze een stap verder: anticonceptie moet bespreekbaar gemaakt worden bij leefloners. "Maatschappelijk werkers moeten kunnen zeggen: 'Er zijn bepaalde moeilijkheden - dat kan gaan van armoede tot drugsproblemen - misschien is het beter om even te wachten met kinderen. Als u dat wilt, kunnen wij helpen bij de terugbetaling van anticonceptie'", legt De Gucht uit. Niet iedereen is enthousiast. Zolang de vraag van de cliënt zelf komt, is er geen probleem. "Maar dit wordt verkocht als armoedebestrijdingsmaatregel", zegt socioloog en armoede-expert Wim Van Lancker (KU Leuven). "De impliciete boodschap is dat je arm bent omdat je kinderen hebt." Ook het Netwerk tegen Armoede noemt het "problematisch". "Er wordt impliciet van uitgegaan dat nog kinderen krijgen als je in armoede leeft not done is", zegt algemeen coördinator David De Vaal. "We vragen dat die maatregel wordt ingetrokken. De manier waarop het nu wordt voorgesteld, maakt het moeilijk om de maatregel niet als dwingend te zien." (DM)

Armoede en anticonceptie: het blijft hoogst gevoelig

De Morgen, Ma. 10 Dec. 2018, Pagina 10

Het nieuwe Aalsterse stadsbestuur wil anticonceptie bespreekbaar maken bij mensen die een leefloon ontvangen en de kosten ervan terugbetalen. Het Netwerk tegen Armoede vindt het idee maar niets: 'Het is moeilijk om de maatregel niet als dwingend te zien.'

Toen het schepencollege in Aalst zijn bestuursakkoord voorstelde, deed één zinnetje uit een interview met de kersverse schepen van Sociale Zaken Sarah Smeyers (N-VA) veel wenkbrauwen fronsen. "We moeten taboes doorbreken. We moeten durven te zeggen dat mensen tijdelijk anticonceptie moeten nemen en dat het OCMW dat kan terugbetalen", klonk het voor de camera's van TV Oost.

Smeyers verduidelijkt dat die woorden verkeerd geïnterpreteerd werden. "Anticonceptie is natuurlijk geen verplichting en evenmin een voorwaarde om een leefloon te krijgen", klinkt het. Ook collega-schepen Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) benadrukt dat: "De koppeling met het leefloon zou compleet absurd zijn. Dat is wettelijk zelfs niet mogelijk."

Individueel traject

Het gaat om een extra financiële tussenkomst boven op een leefloon, zegt Smeyers. "Een leefloon is een vast, door de overheid vastgelegd bedrag. Ook de voorwaarden liggen vast. Maar elk OCMW heeft de

individuele vrijheid om extra kosten te vergoeden aan zijn cliënten." De stad Aalst legt nu dus vast dat die vergoeding voortaan ook geldt voor anticonceptiemiddelen. "Andere extra tussenkomsten zijn bijvoorbeeld medische kosten of schoolfacturen."

"Wat Aalst doet, is helemaal niet revolutionair", reageert Nathalie Debast, stafmedewerker armoede van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten. "Ik ben er zeker van dat veel OCMW's die kosten terugbetalen, als onderdeel van het individuele traject dat elke leefloner krijgt."

In Gent bijvoorbeeld is de terugbetaling van anticonceptie al een jaar mogelijk. "Vroeger werd alleen de strippil terugbetaald", zegt OCMW-voorzitter Rudy Coddens (sp.a). "Dat hebben we uitgebreid naar alle anticonceptiemiddelen, voor zowel mannen als vrouwen." Coddens is voorzichtig: de terugbetaling mag niet gelden als maatregel om armoede te bestrijden. "Het kan enkel als de cliënt zelf de vraag stelt en aangeeft dat hij anticonceptiemiddelen wil, maar die niet kan betalen."

Het Aalsterse stadsbestuur gaat een stap verder. Anticonceptie moet bespreekbaar gemaakt worden bij leefloners, vindt het. "De tijd dat dit een taboe was, ligt toch echt wel ver achter ons", zegt Smeyers. "Maatschappelijk werkers moeten kunnen zeggen: 'Kijk, je hebt bepaalde moeilijkheden - dat kan gaan van armoede tot drugsproblemen", zegt De Gucht. "'Misschien is het toch beter om eventjes te wachten met kinderen. Als u dat wilt, weet dan dat wij kunnen helpen bij de terugbetaling van anticonceptiemiddelen.'"

Debast vindt de maatregel een goede zaak. "Het is goed dat men dit bespreekbaar maakt. We moeten daar niet flauw over doen: de komst van zo'n kind maakt het zwaarder." Wel benadrukt Debast dat de maatregel alleen armoede niet zal stoppen. "Het is maar een van de maatregelen die genomen moeten worden."

Kwetsbare positie

Toch is niet iedereen enthousiast. Zolang de vraag van de cliënt zelf komt, is er geen probleem. "Maar deze maatregel wordt verkocht als armoedebestrijdingsmaatregel", zegt socioloog en armoede-expert Wim Van Lancker (KU Leuven). "De impliciete boodschap is dat je arm bent omdat je kinderen hebt."

Ook het Netwerk tegen Armoede noemt de maatregel "problematisch". "Er wordt impliciet van uitgegaan dat nog kinderen krijgen als je in armoede leeft not done is", zegt algemeen coördinator David De Vaal. "En dat geboortebeperking een soort armoedebestrijdingsmaatregel kan zijn." De Vaal is resoluut: "We vragen dat die maatregel wordt ingetrokken. De manier waarop het nu wordt voorgesteld, maakt het moeilijk om de maatregel niet als dwingend te zien."

Van Lancker treedt hem bij. "Mensen met een leefloon zitten in een kwetsbare positie. Dan de optie nog maar op tafel leggen, leidt er misschien toe dat mensen zich gedwongen zullen voelen en alle hulp net afwijzen. Dat zou net het omgekeerde zijn van wat men wil bereiken."

PIETER GORDTS ■