Het mandaat van de gemeenteraadsleden herwaarderen

Wie Aalst zegt, denkt automatisch aan het jaarlijkse carnavalsfeest. De vijfde grootste stad van Vlaanderen heeft echter heel wat meer te bieden. Zo zijn er talloze bezienswaardigheden die nog door het ruimere publiek ontdekt moeten worden. Naast de gezellige winkelstraten en hippe cafeetjes beklemtonen de talrijke historische gebouwen, beelden en musea de rijke geschiedenis van deze stad. Onze MATConnect-redactie sprak (digitaal) af met David Coppens – voorzitter van de gemeenteraad van Aalst en tevens de jongste gemeenteraadsvoorzitter van de Vlaamse centrumsteden. Hij blikt niet alleen terug op het voorbije turbulente jaar, maar verduidelijkt ook enkele duidelijke doelstellingen die hij wil realiseren.

Hoe bent u in de politiek terechtgekomen?

Ik had op jonge leeftijd al een ruime interesse in de politiek en volgde steevast de verkiezingen op de voet. In het secundair onderwijs is die interesse alleen maar toegenomen dankzij enkele algemene vakken waar politiek meer op de voorgrond kwam. Er werd mij aangeraden om alle politieke partijprogramma’s goed door te lezen vooraleer ik een keuze zou maken. Op basis van het partijprogramma van N-VA besloot ik samen te zitten met Sarah Smeyers en Mia De Brouwer en op 17-jarige leeftijd werd ik lid bij de N-VA. Toen – zo’n 13 jaar geleden – was de N-VA nog een relatief kleine partij.

Na zes jaar als gemeenteraadslid werd u – voor velen verrassend – benoemd tot gemeenteraadsvoorzitter. Hoe is dit verlopen?

In 2018 haalden we nog betere resultaten dan in 2012 waardoor we een sterkere positie kregen in het schepencollege. De voorzittersstoel – die wij de vorige legislatuur ook in handen hadden – konden we behouden. Om eerlijk te zijn voel je meteen aan dat je niet de stemresultaten haalt om tot het groepje te behoren dat schepen zal worden. Dat is gewoon politieke realiteit als je naar de cijfers kijkt. The next big thing is dan voorzitter van de gemeenteraad. Dit is een job waar niet iedereen voor staat te springen, maar het onbekende heeft mij altijd geïnteresseerd.Ik heb dan ook niet lang geaarzeld om mij kandidaat te stellen voor dit mandaat. Deze functie draait bovendien niet per se over het aantal behaalde stemmen, maar eerder over wat je de afgelopen jaren gerealiseerd hebt. Ken je jouw materie en dossiers, speel je jouw rol als raadslid goed uit? Men was blijkbaar zeer tevreden over mij, al kwam dat bij sommige andere partijen inderdaad wel binnen als een verrassing.

Ik ben blijkbaar de jongste, maar mijn leeftijd werd zeker niet als een negatief punt bekeken. Misschien hadden ze wel twijfels, maar ik heb mij altijd heel erg gerespecteerd gevoeld in mijn rol. Mijn leeftijd speelde daarbij nooit een rol.

Wat waren uw doelstellingen als gemeenteraadsvoorzitter? Wat wilde je bereiken?

Naar mijn aanvoelen zag de burger de gemeenteraad de voorbije jaren eerder als een ver-van-mijn-bed-show. Mensen weten niet wanneer ze plaatsvindt, laat staan dat ze weten wat er plaatsvindt. Ik heb er als het ware een erezaak van gemaakt om de deuren van het belfort – wat onze raadszaal is – open te gooien. Het was vrij snel duidelijk dat de burgers niet in groten getale spontaan zouden aanschuiven om in de raadszaal te mogen, maar dat wij naar hen zouden moeten gaan. Het enige moment in de legislatuur waarop de zaal vol zit, is tijdens de eedaflegging, aangezien alle raadsleden hun familie meebrengen. Daarom hebben we ingezet op een doorgedreven digitalisering.

Corona was hiervoor – in al haar nadelen – misschien wel een voordeel. Het heeft alle digitalisering in een stroomversnelling gebracht. Je kan als voorzitter van de gemeenteraad wel wensen dat men investeringen doet voor betere ventilatie in de raadszaal en investeringen maakt in technische apparatuur om live te kunnen uitzenden en te streamen zodat de mensen van thuis kunnen volgen, maar uiteindelijk moet dit vertaald worden in budgetten en daar wringt vaak het schoentje. Door corona werd deze digitalisering plots één van de prioriteiten.

Ik probeer het mandaat van gemeenteraadsleden ook te herwaarderen door hen meer exposure te geven. Door op voorhand de gemeenteraad aan te kondigen en de individuele initiatieven van gemeenteraadsleden in de verf te zetten, wordt hun werk meer gewaardeerd. Zo probeer ik aan te tonen dat het loont om zich in te zetten in de gemeenteraad.

Corona zorgde er ook voor dat vergaderingen met de gemeenteraad niet altijd meer fysiek konden doorgaan. Welke acties werden ondernomen?

De eerste maand – maart 2020 – hebben we meteen gas teruggenomen om op veilig te spelen. We konden op zo’n korte tijd de raadszaal niet coronaproof maken noch de nieuwe piste van digitaal vergaderen onvoorbereid aanvatten. De volgende maanden werd er beslist om digitaal te gaan via Teams. Onze IT-dienst en de medewerkers van bestuursondersteuning schakelden meteen naar vijfde versnelling. Er moest heel wat geregeld worden: hoe gingen we alle raadsleden begeleiden, een stemming organiseren, hoe presenteren we dit het beste naar de bevolking … Onze digitale stemmingen verlopen tot op vandaag via een excel die op voorhand doorgestuurd wordt naar de administratie. Men behoudt als fractie wel nog steeds het recht om haar stem aan te passen na het politiek debat.

Er werden ook een viertal sessies georganiseerd om de gemeenteraadsleden uitleg te geven over het gebruik van Teams. Ook vandaag zijn er nog raadsleden die internetproblemen hebben of raadsleden die uitzonderlijk via hun IPad aanwezig zijn, wat dan weer een andere aanpak vereist… Daarom is er altijd iemand van onze dienst bestuursondersteuning aanwezig die er bij de opstart van de vergadering voor zorgt dat iedereen in de vergadering geraakt.

Tijdens de zomermaanden hebben onze stedelijke werkhuizen de handen in elkaar geslagen om onze raadszaal coronaproof te krijgen. Vandaag is deze uitgerust met voldoende plexiglazen zodat alle 43 raadsleden over een eigen ‘glazen’ kamertje beschikken.

Het belfort is echter absoluut niet voorzien van de nodige ventilatie. Het neemt ongeveer een week in beslag om in het belfort 21° C te halen. Wanneer we ’s avonds de ramen openzetten voor de nodige verluchting, verliezen we vervolgens 1°C per tien minuten. Dan zit iedereen met een dikke jas aan – wat ook niet werkbaar is. Sinds de tweede golf in oktober zijn we echter terug moeten overschakelen op digitale zittingen.

Hoe verloopt de interactie op een digitale gemeenteraad in Aalst? Durven gemeenteraadsleden minder te spreken?

De interactiegraad van een fysiek debat bereik je natuurlijk nog steeds niet, maar ik durf zeker te betwisten dat de raadsleden minder zouden spreken. Ik heb de indruk dat ze net meer spreken, ze vallen veel in herhaling. Als ik mijn vergaderingen uit mijn beginjaren (2019-2020) vergelijk met nu, dan duren de huidige opmerkelijk langer. Raadsleden willen iets meer hun zeg gedaan hebben.

Aan de andere kant is het ook moeilijker geworden om de mensen te lezen. In een fysiek debat voel je de temperatuur vaak stijgen, die finesses zijn we nu wat kwijt. Digitale debatten zijn vaak kille debatten. Daarom verkies ik zeker de fysieke debatten in het belfort.

Recent werd ook beslist dat er heel wat gemoderniseerd wordt in de gemeenteraad in Aalst zodat elke Aalstenaar de gemeenteraad eenvoudig kan volgen. Van waaruit kwam dit initiatief?

Mijn voorganger was hier al voor een groot stuk mee begonnen. Er hingen al camera’s die interactief zijn: wanneer de micro aangaat, zoekt de camera u. Dat werd nog niet gebruikt voor de livestream, maar enkel voor de mensen in de raadszaal zelf. Die camera’s zijn nu volledig vernieuwd naar hoog-resolutiecamera’s. De raadsleden hebben nu een badge die geconnecteerd is met het stemsysteem. Wanneer een gemeenteraadslid op een groen knopje duwt, betekent dat een positieve stem. De camera’s weten dankzij deze badge ook niet alleen dat er een micro aangaat, maar ook wie er exact aan het woord is. De kijker op de livestream krijgt dan zowel het beeld van de raadszaal te zien, als het specifieke agendapunt en welk gemeenteraadslid (en van welke partij) er aan het woord is. Dat is een hele vooruitgang voor de kijker thuis.

Ook moet men nu niet meer zoeken in 5u beeldmateriaal waarin een bepaald punt besproken wordt. Nu kan men op voorhand agendapunt 35 selecteren en dan begint de video vanaf dat punt te spelen.

Hiermee wordt de Aalstenaar directer betrokken bij de lokale democratie, krijgt ze gemakkelijker toegang en krijgt de gemeenteraad veel meer exposure! Een win-win voor de burger en de gemeenteraad.

© Willem Allemeersch, redacteur van MATConnect onderdeel van de Vanden Broele Group