'Wij komen op tegen onrecht, net als priester Daens'

'Bart De Wever en ik zitten in hetzelfde schuitje', zegt Christoph D'Haese. 'We zijn allebei burgemeester van een belangrijke stad, hij van Antwerpen, ik van Aalst. En alles wat we doen, ligt voortdurend onder het vergrootglas. Ik heb deze week een paar keer contact met hem gehad, en hij heeft alleen maar appreciatie voor mijn aanpak. Hij steunt mij volledig.'

Het is vrijdagochtend. D'Haese heeft een zware week achter de rug, maar het is hem niet aan te zien. 'Ik heb veel geleerd deze week', lacht hij joviaal. 'Dat politiek soms een partijtje biljart is, bijvoorbeeld. Je mikt op de rode bal omdat je de witte wil raken. Deze week heeft men geprobeerd om via mij en mijn stadsbestuur Bart De Wever en de N-VA te raken. Maar dat is niet gelukt. Wij laten ons niet doen en komen hier versterkt uit.'

D'Haese en zijn ploeg, waarvan behalve N-VA ook CD&V en SP.A deel uitmaken, liggen al dagen fel onder vuur. Het geheime maar vorige week uitgelekte bestuursakkoord van Aalst bevat een aantal rechtse accenten waar de nationale SP.A-leiding zich heftig van distantieerde. Renaat Landuyt, de socialistische burgemeester van Brugge, schuwde donderdag inTerzake de grote woorden niet. Dat bestuursakkoord ademt een oorlogssfeer uit, vindt hij, en hij verwees naar de burgeroorlog in oud-Joegoslavië.

'Met zo'n overdreven vergelijking maakt Landuyt echt een karikatuur van zichzelf', zegt D'Haese. 'Die man heeft nu toch geen enkele geloofwaardigheid meer. Het is duidelijk dat de SP.A de aftrap heeft gegeven voor de verkiezingscampagne van 2014. Wij hadden hier in Aalst geen enkel probleem. Wij besturen zonder incidenten en in een collegiale sfeer.'

De lokale SP.A probeerde zich deze week te distantiëren van de uitgelekte tekst, die zou verschillen van het uiteindelijke, integrale bestuursakkoord.

'Dat begrijp ik niet. Alle teksten die deze week circuleerden, zijn inhoudelijk identiek. Ze zijn het resultaat van een politiek akkoord dat door alle partijen in volle vrijheid is onderhandeld. En vanzelfsprekend staan er ook een aantal werkafspraken in. Dat is volgens mij niet verboden.'

Een van die afspraken luidt dat alle leden van de meerderheid moeten stemmen zoals hun partij dat opdraagt.

'Er moet fractiediscipline zijn. Ofwel behoort u tot de meerderheid ofwel tot de oppositie. Aalst heeft jarenlang gemeenteraadsleden gekend die daar ergens tussenin zaten. Daarvan wilde ik absoluut gespaard blijven. Ik wil een stabiele meerderheid. En als de partijtop van de SP.A daar kritiek op heeft, vraag ik mij wel af hoe Freya Van den Bossche dat bijvoorbeeld doet in Gent. Politieke discipline is een normale verzuchting voor een bestuursploeg.'

Er zijn nog andere elementen waarvan de nationale SP.A-top afstand wil nemen.

'Men moet intellectueel eerlijk blijven. Naar men mij zegt heeft zowel mevrouw Van den Bossche als voorzitter Bruno Tobback van tevoren kennis kunnen nemen van het akkoord.'

De pas verkozen Aalsterse SP.A-voorzitter Patrick De Smedt was destijds tegen het bestuursakkoord. Wat verwacht u nu van de verdere samenwerking met zijn partij?

'Ik verwacht van hem dat hij collegiaal meewerkt. Het coalitieakkoord is duidelijk onderhandeld en democratisch aanvaard door het S.PA-bestuur. Over tot de orde van de dag dus.'

Waarom moest dat integrale bestuursakkoord zo geheim blijven? Waarom bestaan er maar een handvol exemplaren van en liggen die bij u in een kluis?

'Omdat het een confidentieel akkoord is, dat gevoelige informatie bevat.'

Gevoelige informatie?

'Een voorbeeld: de stad is op zoek naar een nieuw administratief centrum. Wij hebben twee gebouwen in het vizier die daarvoor in aanmerking komen. Maar daar zitten natuurlijk economische machtsgroepen achter, en ik zou niet willen dat de onderhandelingspositie van de stad wordt ondermijnd door onze voorkeur openbaar te maken.'

Laten we nog eens een paar punten overlopen: aan het loket voor de niet-Belgen is er straks politiebewaking.

'Dat beeld wil ik de wereld uit. Wij gaan daar geen agent met een kalasjnikov zetten. Maar wij willen wel onderzoeken of er niet beter kan worden samengewerkt met de dienst integratie en de politie. Ik was onlangs bij een brand in een gebouw waar drie mensen staan ingeschreven. Toch moest de brandweer veertien mensen evacueren. Dan denk ik dat wij een probleem met domiciliefraude hebben. En dat wil ik aanpakken, door diensten te integreren.'

Volgend punt: wie in Aalst nog een sociale woning wil, moet Nederlands leren.

'Dat is te scherp geformuleerd. Wie de bereidheid toont om Nederlands te leren, kan in aanmerking komen voor een sociale woning. Daarmee voeren wij overigens het beleid uit dat is bedacht ter hoogte van de Vlaamse regering, waarin precies dezelfde partijen zitten als in mijn ploeg. Men heeft lang gepraat over het integratievraagstuk. Wij doen er iets aan.'

Aan uw OCMW-loket worden mensen uitsluitend in het Nederlands bediend, 'behoudens in levensbedreigende omstandigheden', zegt het bestuursakkoord. Pardon?

'Dat is inderdaad een rare zin. Maar de taalwetgeving is duidelijk, en wij willen een lijn trekken. Mensen die geen Nederlands spreken, moeten zelf voor een tolk zorgen. Maar als iemand in levensgevaar is, moet je hulp bieden, anders is het schuldig verzuim.'

Hier spreekt men Nederlands, behalve als men aan het sterven is?

'Onze mensen van het OCMW kunnen perfect het evenwicht bewaken tussen hart en verstand, wees gerust. Maar het is wel belangrijk dat we een punt maken. Ik wil maar zeggen: wij hebben kinderdagverblijven waar we met ouders moeten communiceren met pictogrammen. Is dat de samenleving die wij willen? Communicatie is enorm belangrijk.'

Zou het net daarom niet beter zijn om veeltaligheid te accepteren? Dan kan iedereen met de stad communiceren.

'Ja, maar dat argument kun je ook omdraaien. Er worden hier alle mogelijke en onmogelijke talen gesproken, tegenwoordig. Ik kan niet van het stadspersoneel verlangen dat ze al die talen machtig zijn. En het gaat in de politiek ook om verwachtingspatronen. Door ons beleid weten mensen dat wie naar Aalst komt, een inspanning moet doen om Nederlands te leren. En daar gaat het om.'

Ik zag net dat de Belgische vlag aan de geval van het stadhuis hangt. Wilde u daar niet vanaf?

'Wettelijk moet de Belgische vlag slechts een paar dagen van het jaar worden opgehangen. Het coalitieakkoord zegt dat ze het hele jaar blijft hangen aan het stadhuis. Wat betreft de andere stadsgebouwen: waar ze niet hoeft te hangen, hangt ze ook niet meer. Wij wilden als N-VA Vlaamse accenten in het akkoord. En de coalitiepartners gingen akkoord. We hebben ook de portretten van vorstenpaar uit de raadszaal verwijderd. Dat hebben we gedaan voor de installatievergadering begin januari. Niemand had het gemerkt. Tot er een paar weken later Franstalige cameraploegen neerstreken om de haakjes te filmen waaraan die portretten vroeger hingen. Ineens was het groot nieuws.'

U wordt kennelijk met argusogen gevolgd.

'Dat is zo. Wij moeten waakzaam blijven. Men probeert ons fouten te laten maken. Onlangs stelde het Vlaams Belang voor dat ik als burgemeester de bevoegdheid zou krijgen om jongeren een straatverbod op te leggen. Dat klinkt verleidelijk, maar ik heb dat idee grondig onderzocht en het is wettelijk onmogelijk. Ik ga niet in valstrikken trappen, zoals het mijn collega in Boom is overkomen.'

Die wilde de hoofddoek voor gemeenteraadsleden verbieden, wat volstrekt onwettelijk is. Wat doet Aalst overigens met loketbedienden die een hoofddoek dragen?

'Het probleem stelt zich niet in Aalst. En mocht het zich toch stellen, dan is de lijn van de partij duidelijk: wij willen de burger een goede dienstverlening bieden, in een neutrale omgeving.'

Heeft uw partij schade geleden door de jongste incidenten? De vreemdelingentaks in Antwerpen, de hoofddoeken in Boom, het bestuursakkoord in Aalst...

'Nee, wij lopen daardoor geen schade op. In de politiek moet je evenwichtig combattief zijn. Als je naar het doel schiet, moet je zorgen dat het binnen is. De zwakte van andere politieke partijen is dat ze zich op van alles en nog wat willen profileren. Dat is niet slim. De N-VA gaat veel doelgerichter te werk. Wij zijn ook geen populistische partij, wij zijn een partij met inhoud en visie.'

Mikken bepaalde maatregelen en uitspraken van de N-VA niet op de onderbuik van Vlaanderen, op de kiezers die zijn overgekomen van Vlaams Belang?

'Dat hoor je soms, dat wij Vlaams Belanglight willen zijn. En dat is volstrekt onterecht. Voor mij zijn de rechten van de mens de ultieme toetssteen. Ik ben daar bijzonder gevoelig voor, omdat ik begonnen ben als strafpleiter. Daarom zal ik nooit dulden dat wie dan ook in Aalst racistische maatregelen zou voorstellen.'

Hoe is uw relatie met uw partijgenoot Karim Van Overmeire, die destijds voor het Vlaams Blok meeschreef aan het beruchte 70-puntenplan?

'Ik dacht dat Filip Dewinter de grote auteur was van het 70-puntenplan. Het is toch merkwaardig dat sinds Karim lid is van de N-VA, het precies is of hij de man is die alleen dat plan zou hebben geschreven. Wij hebben overigens een opperbeste verstandhouding. Karim heeft dat plan ook al herhaaldelijk afgezworen. En hij bewijst zich elke dag in de feiten. Hij is heel competent, en ook de socialisten zijn akkoord gegaan met zijn aanstelling. Mensen kunnen in de loop van hun leven evolueren en van mening veranderen.'

U bent zélf van de VLD overgestapt naar de N-VA, omdat het liberale lijsttrekkerschap u werd afgesnoept door Jean-Jacques De Gucht. Bent u geen politieke opportunist?

'Dat is mij vaak verweten. Maar ik vind politiek de kunst van het bondgenootschap, ik zoek liever overeenkomsten dan verschillen. En voorts heb ik mijn plaats bij de N-VA zelf moeten verdienen.'

Maar hoort u ideologisch bij de N-VA thuis?

'Ik vind dat de N-VA gekenmerkt wordt door een hoge graad van logica. Die partij noemt de problemen bij naam en reikt democratische oplossingen aan. De gesel van de politiek vandaag is dat de critici altijd onmiddellijk een mening klaar hebben. Maar als men de voorstellen van onze partij met enige afstand, en in de juiste context bekijkt, dan zullen de meeste mensen zeggen: dat is juist. Critici zouden eens wat langer moeten nadenken voor ze op ons schieten.'

Waarover, bijvoorbeeld?

'Wel, die verfransing van Aalst, bijvoorbeeld, wat ik het spoorwegfenomeen noem. Als je daar ernstig over nadenkt, moet je ons gelijk geven. In Brussel kookt het potje over en dus komen steeds meer mensen hier in Aalst wonen, omdat ze van hier snel met de trein in Brussel geraken. Voor de lokale gemeenschap wordt die instroom op den duur onhoudbaar. En als ik dat zeg, voer ik geen strijd tegen de vreemdeling. Integendeel, dat is een pleidooi voor sociale cohesie.'

Maar die Vlaamse leeuwtjes op de straatnaamborden: is dat niet overdreven?

'Er is zich in dit land een historisch proces aan het voltrekken. De Belgische symbolen boeten aan kracht in, en de Vlaamse symbolen winnen aan kracht. Dat idee wordt politiek vertaald door de N-VA en ik denk dat steeds minder mensen zich daaraan storen, omdat ze er de logica van inzien. Ik probeer dat hier ook, in het spoor van Bart De Wever.'

U bewondert hem, lijkt het wel.

'Ik heb in mijn leven al naar veel mensen geluisterd, maar ik ben nog altijd onder de indruk als ik De Wever hoor spreken. Hoe hij zijn betoog structureert op een totaal beredeneerde, cartesiaanse manier. Heel consequent, perfect inhoudelijk afgelijnd. Ik denk dat niemand hem dat op dit moment nadoet.'

U verwijst in het bestuursakkoord ook naar priester Daens. Wat zou hij van al deze heisa gevonden hebben, denkt u?

'Daens kwam op tegen onrecht. Wij ook. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, voeren wij hier een sociaal beleid. Ons doel is maximale integratie. Ik denk niet dat Daens het daar moeilijk mee zou hebben.'

Zou hij niet opkomen voor de vreemdelingen die geen Nederlands spreken en toch aankloppen bij de Aalsterse loketten?

'Maar wij komen ook op voor die mensen. Dat is net het punt. Sommige mensen moet je tegen zichzelf beschermen door ze te helpen, door ze ertoe aan te zetten onze taal te leren. Dat is onze boodschap: integreer u, en wij zullen u omarmen. Ik zou niet liever willen dan dat anderstaligen in Aalst Nederlands leren en lid worden van een carnavalsgroep. Dán zijn we bruggen aan het bouwen. Ook op dat vlak herken ik mijzelf in De Wever. Hij gaat met de moslimjongeren in zijn stad praten. Dat wil ik ook doen, in dialoog gaan. De doctrinaire critici die aan de kant staan, kunnen ons daarvoor verguizen, maar wij doen het wel.'

Over carnaval gesproken: bent u niet bang voor steeds meer protest van actiegroepen, zoals dat de jongste weken is gebeurd met de Gentse Feesten en de Antwerpse Sinksenfoor?

'Wie zou durven voorstellen om Aalst carnaval te verbieden, die haalt zich problemen op de hals. Dat zie ik niet meteen gebeuren.'

Bent u zelf ook een fanatiek carnavalist?

'Jazeker.'

Valse borsten, een pruik op en drinken tot u erbij neervalt?

(lacht) 'Nu maakt u er een karikatuur van. Ik heb mij dit jaar overigens heel goed gedragen. Maar er kan wel met alles en iedereen gelachen worden. Dat moet je aanvaarden, ook als je zelf het mikpunt van die spot bent. Dit jaar heeft men mij en Bart De Wever uitgebeeld als nazi-officier. Welnu, ook daarop hebben wij toen met gepast gemoed gereageerd.'